NOvA steunt idee Huizen van het Recht

Tot 10 maart konden de Kamerfracties hun inbreng indienen op de initiatiefnotitie Huizen van het Recht van het SP-Kamerlid Michiel van Nispen. Ter voorbereiding op het Kamerdebat over de initiatiefnotitie heeft de NOvA een reactie aan de Kamer gestuurd.

De NOvA steunt de initiatiefnota Huizen van het Recht. Van Nispen wil één inloopplek, in de buurt, waar mensen direct geholpen kunnen worden of doorverwezen kunnen worden naar een specialist. De NOvA staat positief tegenover het initiatief van Huizen van het Recht omdat het in lijn ligt met de ervaringen van het NOvA-initiatief ‘Samenwerken in de eerste lijn’ en hoopt dat het zal bijdragen aan een goede toegang tot het recht. Voor het debat in de Kamer heeft de NOvA nog wel enkele aandachtspunten.

De eerste lijn
Op dit moment zijn er al veel verschillende eerstelijnsvoorzieningen beschikbaar. De dekking van deze voorzieningen is in de randstad beter dan in de provincies daarbuiten. Eén loket, een Huis van het Recht, vraagt om een inventarisatie van de behoefte per regio in samenhang met welke voorzieningen er nu al worden aangeboden. Met één loket voorkom je niet dat er alsnog gebruikt gemaakt wordt van bestaande voorzieningen. Daarom is goede samenwerking binnen én buiten het Huis van het Recht belangrijk. Voor de aanpak van multiproblematiek kan het Huis van het Recht goed zijn maar de NOvA ziet multiproblematiek nog steeds als een uitzondering. De meeste problemen zijn met één instantie; de gemeente, het UWV of de buurman.

De intake
Voor een goede diagnose of de ontwikkeling van best practices kan een advocaat in de eerstelijn een goede rol vervullen. Advocaten zijn echter specialisten. Bij een Huis van het Recht kan iedereen binnenlopen en daar past een generalist weer beter bij. Een advocaat wordt dus idealiter ingezet op het terrein waarop hij is gespecialiseerd. Dat kan dus zijn via de rechtsbijstand in de tweedelijn, maar ook als intaker in de eerstelijn mits dat past bij het specialisme. De NOvA adviseert niet te strikt af te bakenen wie de intake doet, maar steeds te kijken naar de expertise die nodig is.

Piketdienst
Om de aanwezigheid van een sociaal advocaat te garanderen, als een rechtzoekende die nodig heeft, wordt een piketdienst voor sociaal advocaten voorgesteld. Hoe dit in praktijk vorm moet krijgen is nog niet duidelijk. De NOvA wil graag samen met de Raad voor Rechtsbijstand bij de uitwerking hiervan betrokken zijn.

De rechtspraak als bewoner van het Huis van het Recht
Niet elk probleem kan zonder tussenkomst van de rechter worden opgelost. De SP en de NOvA erkennen dit allebei. Na de herziening van de gerechtelijke kaart is de rechter in de buurt vrijwel verdwenen. De SP geeft aan kantonrechters enthousiast te willen maken voor deelname aan Huizen van het Recht. Kantonrechters kunnen echter niet voor elk geschil ingezet worden. De NOvA stelt daarom voor om te kijken of er voor elk arrondissement rechters ter beschikking gesteld kunnen worden voor Huizen van het Recht. Een soort mobiele rechters.

Twee hobbels
De NOvA deelt de visie van de SP dat door een multidisciplinaire samenwerking er gewerkt wordt aan het oplossen van sociaal-juridische problemen. Om daarin succesvol te kunnen zijn is een cultuuromslag nodig bij overheidsinstanties, zo moeten ambtenaren de vrijheid krijgen maatwerk te leveren. Een ander punt dat de NOvA ziet is dat ervoor moet worden gewaakt dat de hang naar dejuridiseren niet ten koste gaat van het recht op rechtsbijstand en de toegang tot de rechter.
Later dit jaar zal de Tweede Kamer het initiatief Huizen van het Recht behandelen tijdens een debat met de minister voor Rechtsbescherming.

Meer informatie
- Inbreng NOvA voor Initiatiefnota SP Huizen van het Recht