Uitkomsten pilot Samenwerken in de eerstelijn: sneller de juiste oplossing voor rechtzoekenden
Nog nauwer samenwerken in de eerstelijn zorgt voor betere dienstverlening aan rechtzoekenden en sneller een oplossing voor hun probleem. Dat is de opbrengst uit de pilot Samenwerken in de eerstelijn waarin het Juridisch Loket, sociaal raadslieden en sociaal advocaten op lokaal niveau hebben samengewerkt, vaker overlegd en gezamenlijk piketdiensten hebben gedraaid.
De pilot is uitgevoerd op initiatief van de Nederlandse orde van advocaten (NOvA) samen met de Raad voor Rechtsbijstand (RvR), het Juridisch Loket (hJL), Sociaal Werk Nederland (SWN) en de Vereniging Sociale Advocatuur Nederland (VSAN) en is mede gefinancierd door het ministerie van Justitie en Veiligheid. In de pilot is voor een periode van negen maanden geëxperimenteerd met piketdiensten, signaleringsoverleggen en synergie. De pilot is gelijktijdig gehouden op vijf locaties Nederland, in dicht- en dunbevolkte gebieden. In totaal is door 175 mensen van de verschillende organisaties samengewerkt in 557 casussen.
Frequent contact eerste- en tweedelijn
In de pilot konden medewerkers van de eerstelijn via een piketdienst zaken voorleggen aan sociaal advocaten. Omgekeerd hadden de sociaal advocaten een aanspreekpunt bij de eerstelijnsmedewerkers. Dit frequente contact maakte het voor hulpverleners gemakkelijker om problemen in samenhang aan te pakken. Daarnaast waren er op elke locatie regelmatig signaleringsoverleggen. Zo konden medewerkers van het Juridisch Loket en sociaal raadslieden overleggen met sociaal advocaten over veelvoorkomende kwesties en ideeën bespreken voor het ontwikkelen van best practices.
Aanbevelingen
De ideeën voor best practices zijn uitgewerkt tot aanbevelingen en aangeboden aan bestuurders van de pilotorganisaties: NOvA, RvR, hJL, SWN en VSAN.
- Maak overleg en 'warme overdracht’ tussen eerste- en tweedelijn en eerstelijnsorganisaties onderling, over en weer, tot uitgangspunt.
- Creëer een lokaal/regionaal werkend aanbod van het Juridisch Loket en Sociaal Werk Nederland.
- Breng een heldere grens aan tussen de werkzaamheden van de eerste- en tweedelijn en baken taken en verantwoordelijkheden duidelijk af.
- Ontwerp per gemeente/regio een ‘sociale kaart’ en onderhoud deze.
- Ontwerp een online dossier dat te gebruiken is voor warme overdracht tussen professionals.
- Creëer een permanente mogelijkheid voor tussentijds advies/contact tussen eerste- en tweedelijn op lokaal niveau en zorg voor voldoende financiering hiervan.
- Maak een landelijke hulplijn van advocaten die op specifieke rechtsgebieden telefonisch of online advies kunnen geven aan de eerstelijn.
- Handhaaf het lokale signaleringsoverleg waarmee in de pilot is geëxperimenteerd en breid dit uit naar andere gemeenten/regio’s.
- Maak een governance-structuur voor verdere samenwerking, gebaseerd op die van de pilot.
- Continueer de ontwikkeling van best practices ‘bottom up’.
- Blijf voortdurend monitoren op welke terreinen ten onrechte wordt uitgegaan van zelfredzaamheid en waar er lacunes zijn in de rechtshulpverlening.
- Geef de eerstelijn een coördinerende rol bij de begeleiding van niet-zelfredzame rechtzoekenden.
- Stimuleer kennisdeling en het uitwisselen van ervaringen. Geef het Juridisch Loket een centrale rol bij het vormen van werkgroepen waarin kennis op specifieke rechtsgebieden wordt gedeeld, zoals nu al het geval is voor vreemdelingenrecht in Amsterdam.
Na de zomervakantie doen NOvA, RvR, hJL, SWN en VSAN voorstellen voor verdere ontwikkeling van de ideeën en aanbevelingen. Deze voorstellen zullen worden gepresenteerd aan de minister voor Rechtsbescherming en aan de Tweede Kamer.
Zie ook: