Geheimhouden ambtsberichten voor asielprocedures in strijd met EU-wetgeving

De Nederlandse orde van advocaten (NOvA) vraagt de regering het besluit om algemene en thematische ambtsberichten niet langer te publiceren te herzien. Dit genomen besluit vormt een risico voor de rechtsstaat. De staat kan in asielprocedures gebruik blijven maken van cruciale informatie over het land van herkomst, maar de rechtzoekende heeft geen informatie over de actuele veiligheid.

De NOvA acht dit in strijd met het beginsel van ‘equality of arms’, met EU-wetgeving en met Nederlandse wet- en regelgeving, zoals de WOO en de Algemene wet bestuursrecht.

Ambtsberichten spelen een grote rol in de praktijk van het asielrecht; zij vormen een centrale bron waarop het asielbeleid is gebaseerd en zijn de basis voor de motivering van besluiten op individuele asielverzoeken. Dit heeft de NOvA de Tweede Kamer in een brief laten weten. Het niet publiceren is onder andere in strijd met de ‘equality of arms' en het recht op een eerlijk proces.

In strijd met Europese regels
Het verzamelen van voor asielprocedures relevante landeninformatie is een unierechtelijke verplichting. Hetzelfde geldt voor het beschikbaar stellen van deze informatie aan asielzoekers en hun rechtsbijstandverleners. Dit is bepaald in de zogenoemde Procedurerichtlijn. Deze verplichting wordt in Nederland uitgevoerd door ambtsberichten te publiceren. Het stoppen met deze jarenlange praktijk, zonder een alternatieve vorm van het delen van deze informatie met asielzoekers en hun rechtsbijstandverleners te bieden, is strijdig met de genoemde bepalingen uit de Procedurerichtlijn.

‘Equality of arms’-beginsel
Een externe deskundigencommissie concludeerde eerder al in het NOvA-rapport ‘Rechtsstatelijke toets regeerprogramma 2024’ dat het niet openbaren van deze essentiële bron, een risico oplevert en het ‘equality of arms’-beginsel schendt. Dit beginsel vloeit voort uit het recht op een effectief rechtsmiddel, dat is neergelegd in (onder andere) artikel 13 van het Europees Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens en de fundamentele vrijheden (EVRM) en artikel 47 van het Handvest van de Grondrechten van de Europese Unie (Handvest).

Meer gerechtelijke procedures
De NOvA mist, net als bij de recente totstandkoming van de asielwetgeving, consultatie van deskundigen en praktijk. Ook naar aanleiding van dit besluit wordt een grotere druk op de uitvoering en de rechtspraak verwacht.

Meer informatie:

- Brief aan de Tweede Kamer (26 mei 2025)