Nieuwe OM-aanwijzing is tussenstap in betere waarborging verschoningsrecht
Op 1 mei jl. heeft het Openbaar Ministerie (OM) de vernieuwde Aanwijzing waarborgen professioneel verschoningsrecht gepubliceerd. De NOvA ziet deze nieuwe normen als een tussenstap in betere waarborgen voor het verschoningsrecht.
De Hoge Raad heeft in zijn arrest van 12 maart 2024 bepaald dat de rechter-commissaris een centrale rol heeft bij de selectie van de geprivilegieerde gegevens ter waarborging van het verschoningsrecht van geheimhouders. Wat de NOvA betreft komt die rol in de Aanwijzing nog niet voldoende tot uitdrukking.
Redelijk vermoeden
De NOvA heeft met name moeite met de passage in de Aanwijzing die betrekking heeft op het ‘redelijk vermoeden’ van de aanwezigheid van verschoningsgerechtigde informatie. Met de concrete invulling van dit begrip wordt het risico dat onbevoegden kennis kunnen nemen van verschoningsgerechtigde informatie volgens de NOvA nog onvoldoende beperkt. Hiermee wordt de rol van de rechter-commissaris als centrale autoriteit bij de bescherming van het verschoningsrecht nog niet ten volle benut. Gelet op de uitspraak van de Hoge Raad moet doorontwikkeling van de praktijk en daarmee ook van de Aanwijzing volgen.
Stuurgroep Verschoningsrecht
Sinds anderhalf jaar participeert de NOvA samen met de Rechtspraak, het OM, de (bijzondere) opsporingsdiensten en de Politie in de Stuurgroep Verschoningsrecht. In dit ketenoverleg wordt vanuit een gezamenlijke verantwoordelijkheid en met inachtneming van de uitspraak van de Hoge Raad overleg gevoerd over betere waarborgen voor het verschoningsrecht. Gegeven de huidige inrichting van de praktijk is een volledig geautomatiseerde en afgeschermde filtering en standaard betrokkenheid van de rechter-commissaris nog niet mogelijk. Op termijn zal dat volgens de NOvA wel staande praktijk moeten worden.
In het ketenoverleg zal de NOvA er aandacht voor blijven vragen dat in de toekomst enkel de rechter-commissaris, als onafhankelijke partij, betrokken zal zijn bij de toets of bepaalde informatie verschoningsgerechtigd is. Alleen op die manier wordt recht gedaan aan het uitgangspunt dat communicatie tussen advocaat en cliënt, behoudens uitzonderingen, volledig vertrouwelijk is en blijft.
Lees ook
Voorgestelde werkwijze OM biedt onvoldoende bescherming aan het verschoningsrecht (14 februari 2023)