Sanctieregelgeving
Naar aanleiding van de invasie van Rusland in Oekraïne heeft de Europese Unie (EU) in hoog tempo de grootste sanctiepakketten uit de Europese geschiedenis aangenomen. In korte tijd zijn allerlei sancties tegen Rusland opgelegd die in de eerste plaats Russische bedrijven en personen zelf raken. De ontstane situatie heeft echter ook grote gevolgen voor de advocatuur in Nederland. Op deze webpagina biedt de NOvA actuele en praktische informatie over de sanctieregels.
Actualiteiten
- Geconsolideerde FAQ’s van Europese Commissie over de uitvoering en interpretatie van EU-verordeningen nr. 833/2014 en nr. 269/2014 (24 juni 2022)
- CCBE & ELF webinar 'Ukraine and EU sanctions: the role of the legal profession' (15 juni 2022)
- Brief NOvA, NBA en KNB categorisch ontheffingsverzoek aan ministerie van Buitenlandse Zaken (3 juni 2022)
- Kamerbrief Rapport van de nationaal coördinator sanctienaleving en handhaving (13 mei 2022)
- Rapport van de nationaal coördinator sanctienaleving en handhaving (12 mei 2022)
- Beantwoording vragen van de leden Minhas, Heinen en Brekelmans over het bericht 'Sanctie-experts: Nederland niet doeltreffend met opsporen Russisch vastgoed' (12 mei 2022)
- Beantwoording vragen van de leden Klaver, Van der Lee (beiden GroenLinks) en Omtzigt (Omtzigt) over de stroperige implementatie van sancties in Nederland (12 mei 2022)
- Stef Blok benoemd tot Nationaal Coördinator Sanctienaleving en Handhaving (4 april 2022)
Vanuit de NOVA
- In samenspraak met sanctierechtspecialisten heeft de NOvA een informatieve top-10 van Q&A's met betrekking tot de sanctieregelgeving samengesteld.
- Rondetafelgesprek sanctiemaatregelen en advocatuurlijke dienstverlening bij de NOvA (8 april 2022)
Overzicht sanctiepakketten
Sinds 2014 zijn er vanuit de EU beperkende maatregelen ingesteld tegen Rusland onder meer als reactie op de illegale annexatie van de Krim en Sebastopol. Ook zijn er beperkende maatregelen ingesteld die zich in meer algemene zin richten tegen de economie van de Krim en verboden betreffen op handel met partijen in de Krim en Sebastopol. Over het doel van de Europese sancties was toenmalig voorzitter van de Europese Raad Van Rompuy helder: ‘Our goal is to stop Russian action against Ukraine, to restore Ukraine’s sovereignty – and to achieve this we need a negotiated solution.’ Sinds 2014 zijn er vanuit de EU diverse diplomatieke maatregelen en beperkingen in de handel met Rusland opgelegd. Als onderdeel van de handelsbeperkingen werd onder meer een wapenembargo ingesteld en werd een vergunningplicht ingesteld voor de uitvoer en financiering van bepaalde goederen. Vanuit de EU is tevens een lijst vastgesteld met gesanctioneerde personen en entiteiten: Europese tegoeden werden bevroren en een reisverbod werd ingesteld. |
Eerste sanctiepakket 23 februari 2022 In dit sanctiepakket heeft de EU binnen het bestaande sanctiekader, de beperkende maatregelen uitgebreid tot alle 351 leden van de Russische Doema. Daarnaast zijn beperkende maatregelen opgelegd aan nog eens 27 prominente personen en entiteiten, waaronder beleidsmakers zoals regeringsleden, banken en zakenlieden/oligarchen, hoge militairen en personen die een desinformatieoorlog tegen Oekraïne leiden. De beperkende maatregelen omvatten een bevriezing van tegoeden en een verbod op het ter beschikking stellen van middelen aan de personen en entiteiten op de lijst. Ook zijn er beperkingen op economische betrekkingen met de regio’s Donetsk en Loehansk naar en vanuit de EU. Die voorzien met name in een verbod op de invoer van goederen uit Donetsk en Loehansk, in beperkingen op handel en investeringen die verband houden met bepaalde economische sectoren, in een verbod op het verlenen van toeristische diensten, en in een verbod op de uitvoer van bepaalde goederen en technologieën. Verder is een sectoraal verbod ingesteld op de financiering van de Russische Federatie, haar regering en haar centrale bank. De toegang van de Russische staat en regering tot de kapitaal- en financiële markten en diensten in de EU is beteugeld met als doel om de financiering van escalerend en agressief beleid te beperken. De EU heeft bij dit sanctiepakket aangegeven klaar te staan om, zo nodig, snel nog strengere politieke en economische sancties aan te nemen. |
Tweede sanctiepakket 25 februari 2022 In dit sanctiepakket heeft de EU sancties opgelegd aan president Poetin en buitenlandminister Lavrov en is een aanvullend pakket individuele en economische sancties aangenomen, die ook betrekking hebben op Belarus. |
Derde (deel 1) sanctiepakket 28 februari 2022 In dit sanctiepakket zijn transacties verboden met de Russische Centrale Bank of met rechtspersonen, entiteiten of lichamen die handelen namens of op aanwijzing van de Russische Centrale Bank. |
Derde (deel 2) sanctiepakket 2 maart 2022 In dit sanctiepakket sluit de EU zeven Russische banken uit van het betaalsysteem SWIFT. Dit verbod treedt in werking op de tiende dag na de bekendmaking in het Publicatieblad van de EU. Daarnaast is verboden het verkopen, leveren, overdragen of uitvoeren van eurobankbiljetten aan of naar Rusland of natuurlijke personen, rechtspersonen, entiteiten of lichamen in Rusland, met inbegrip van de regering en de centrale bank van Rusland, of voor gebruik in Rusland. Verder is het niet toegestaan om te investeren in, deel te nemen in of anderszins bij te dragen aan door het Russische fonds voor directe investeringen medegefinancierde projecten. |
Derde (deel 3) sanctiepakket 9 maart 2022 In dit sanctiepakket worden maatregelen getroffen tegen de Belarussische financiële sector. De EU sluit een aantal Belarussische banken af van het betaalsysteem SWIFT. Ook worden transacties in verband met het beheer van reserves en activa van de centrale bank van Belarus worden verboden. Verder geldt een verbod op onder meer het aanvaarden van deposito's van meer dan € 100 000 van onderdanen of inwoners van Belarus. Daarnaast wordt het verstrekken van eurobankbiljetten aan Belarus verboden. Verder heeft de Europese Raad, voor de correcte uitvoering van de sancties, het begrip ‘effecten’ verduidelijkt, zodat ook cryptoactiva daaronder vallen. |
Vierde sanctiepakket 15 maart 2022 In dit sanctiepakket worden alle transacties met bepaalde staatsbedrijven en de verlening van kredietbeoordelingsdiensten aan Russische personen of entiteiten te verboden. Ook is de lijst van personen uitgebreid tegen wie sancties zijn ingesteld. Verder is het verboden om nieuwe investeringen te doen in de Russische energiesector, en zijn verregaande uitvoerbeperkingen opgelegd voor materiaal, technologie en diensten voor die sector. En er zijn verdere handelsbeperkingen ingevoerd voor ijzer en staal en voor luxegoederen. |
Vijfde sanctiepakket 8 april 2022 In dit sanctiepakket is onder meer een verbod opgenomen om te voorzien in de registratie, een statutaire zetel, een zakelijk of administratief adres en beheersdiensten te verstrekken aan een trust. Het gaat hier om een Angelsaksische rechtsvorm en niet om een trustkantoor waar DNB een vergunning voor afgeeft. Verder geldt een verbod op aankoop, invoer of overdracht van steenkool uit Rusland naar de EU vanaf augustus 2022 en een verbod op de toegang tot EU-havens voor schepen onder Russische vlag. |
Zesde sanctiepakket 3 juni 2022 In dit sanctiepakket heeft de EU zowel jegens Rusland en Belarus een zesde pakket economische en individuele sancties opgelegd, wegens de aanhoudende aanvalsoorlog van Rusland en de steun van Belarus daarvoor en vanwege de wreedheden van Russische strijdkrachten in Oekraïne. In dit pakket met meer economische sancties beperkt de EU het vermogen van het Kremlin om de oorlog te financieren. Door de invoer van Russische olie in de EU te verbieden, snijdt de EU een enorme bron van inkomsten voor Rusland af. De EU sluit nog meer belangrijke Russische banken uit van het internationale betalingssysteem Swift. De EU legt sancties op aan de verantwoordelijken voor de wreedheden in Boetsja en Marioepol en verbiedt meer actoren die disinformatie verspreiden en actief bijdragen aan de oorlogspropaganda van president Poetin. De EU breidt de lijst uit van personen en entiteiten voor wie uitvoerbeperkingen gelden voor goederen en technologie voor dual use. Voorts heeft de EU besloten sancties op te leggen aan andere personen en entiteiten. Tot slot verbiedt de EU het aanbieden van diensten op het gebied van accountancy-, audit-, met inbegrip van wettelijke controle, boekhoudkundige of belastingadviesdiensten, zakelijk en managementadvies of diensten in verband met public relations aan Rusland. |
Sanctieregelgeving
- Verordening (EU) nr. 269/2014 van de Raad van 17 maart 2014 betreffende beperkende maatregelen met betrekking tot acties die de territoriale integriteit, soevereiniteit en onafhankelijkheid van Oekraïne ondermijnen of bedreigen.
- Verordening (EU) nr. 692/2014 van de Raad van 23 juni 2014 betreffende beperkingen op de invoer in de Unie van goederen van oorsprong uit de Krim of Sebastopol, als antwoord op de illegale inlijving van de Krim en Sebastopol (PbEU 2014, L 183)
- Verordening (EU) nr. 833/2014 van de Raad van 31 juli 2014 betreffende beperkende maatregelen naar aanleiding van de acties van Rusland die de situatie in Oekraïne destabiliseren (PbEU 2014, L 229)
- Verordening (EU) nr. 2022/328 van de Raad van 25 februari 2022 tot wijziging van Verordening (EU) nr. 833/2014 betreffende beperkende maatregelen naar aanleiding van de acties van Rusland die de situatie in Oekraïne destabiliseren (PbEU 2022, L 49).
- Sanctiewet 1977
Informatieve Q&A’s
In samenspraak met sanctierechtspecialisten heeft de NOvA een informatieve top-10 van Q&A's met betrekking tot de sanctieregelgeving samengesteld. Voor overige vragen over de sancties en wet- en regelgeving kunt u terecht bij het Informatiepunt van de NOvA via informatiepunt@advocatenorde.nl of 070-3353554.